Vertrouwensarts? Nooit van gehoord…
Het vakgebied is relatief jong en er zijn maar 70 vertrouwensartsen in Nederland. Dus niet zo gek als je niet precies weet wat de functie inhoudt. De hoogste tijd om daar verandering in aan te brengen. Waar bestaat het werk van een vertrouwensarts uit? Wij interviewden Janneke Witte, werkzaam als vertrouwensarts bij Veilig Thuis Utrecht.
Hoe ben je in het vak terecht gekomen?
“Voordat ik vertrouwensarts werd, was het voor mij ook een onbekende functie eerlijk gezegd. Ik werkte als huisarts en was daarnaast docent voor geneeskunde studenten en deed onderzoek naar medisch onderwijs. Bij toeval kwam ik een bekende tegen die al bij Veilig Thuis Utrecht werkte. We kwamen in gesprek en zo is het balletje gaan rollen…”
Wat maakte dat je de stap hebt gezet?
“In mijn werk zoek ik diversiteit. Daarom ben ik naast het vak van huisarts ook andere dingen gaan doen. Maar met drie verschillende werkplekken had ik het gevoel dat ik op alle drie de plekken niet kon investeren wat nodig was. Er ging veel tijd verloren in het verdergaan waar ik een week eerder gebleven was. Nu ik kon proeven aan de functie van vertrouwensarts, waarbij in één functie veel verschillende onderdelen aan bod komen, was ik snel over de streep.”
Verschillende onderdelen zeg je. Hoe ziet jouw werk eruit?
“Het werk is complex en erg afwisselend. Dat maakt het zo leuk en ik leer elke dag weer. Ik werk met collega’s die een heel andere achtergrond hebben. Inmiddels heb ik kennis opgedaan binnen het juridisch, ethisch en sociaal-maatschappelijk kader. Ik denk mee met medewerkers in casuïstiek en ik verzorg de supervisie van onze arts-assistent. Soms participeer ik actief in casuïstiek door bijvoorbeeld een kind te onderzoeken of mee te gaan in gesprek met de directbetrokkenen. Ik adviseer ook medisch professionals als zij zorgen hebben over de veiligheid van een kind of andere kwetsbare persoon. Verder geef ik les en zorg ik voor kennisoverdracht. Dan moet je denken aan kennisoverdracht binnen ziekenhuizen, aan huisartsen of forensisch artsen in opleiding. Maar ook aan eigen collega’s bij SAVE of Veilig Thuis Utrecht. Ik spar veel met andere medische professionals. De expertise die ik nu inbreng gaat over veiligheid. Dat maakt het extra leuk om met een andere bril naar hetzelfde vak te kijken.”
Heb je nog veel contact met cliënten?
“Nee, dat is veel minder geworden. Maar dat vind ik niet erg. Ongeveer10 tot 20% van mijn tijd ben ik nog bezig met cliënten. Ik spreek dan bijvoorbeeld ouders samen met een crisismedewerker of onderzoeker. Of ik doe een top-teen onderzoek bij een kind om mogelijk toegebracht letsel vast te leggen. Ongeveer de helft van mijn tijd gaat in het adviseren en coachen van medewerkers en professionals binnen een casus zitten. In het laatste geval verzorg ik ook de registratie. Verder ben ik ongeveer een kwart van mijn tijd bezig met multidisciplinaire overleggen, overleggen met externen zoals politie of artsen in ziekenhuizen, teamoverleg etc. De rest van mijn tijd ben ik bezig met supervisie en het geven van onderwijs.”
Kun je vertellen welke bijdrage vertrouwensartsen hebben? Wat maakt jouw werk waardevol voor je collega’s?
“Uiteraard breng ik mijn medische kennis en ervaring in als er sprake is van bijvoorbeeld fysiek letsel, seksueel misbruik of ernstige verwaarlozing. Maar daarnaast zijn wij als artsen opgeleid om met een analytische blik naar een probleem te kijken. Wat is er precies aan de hand en wat is er nodig? Wij kijken daarbij verder dan het fysieke letsel. Speelt verslaving mogelijk een rol? Heeft de persoon last van trauma’s? Welke dokter met welke expertise moet er geraadpleegd worden? Zo betrekken collega’s mij bij risicozwangerschappen waarbij de moeder bijvoorbeeld verslaafd is aan cocaïne. Of ze vragen mijn expertise in het geval van mishandeling of verwaarlozing van ouderen, bijvoorbeeld in combinatie met dementie. Bij dat soort zaken is mijn bijdrage van groot belang.”
Heb je nog een boodschap voor medische professionals in jouw omgeving?
“Ik merk soms dat artsen het spannend vinden als ze zorgen hebben over iemands veiligheid. Ze willen niemand beschuldigen. Maar daar gaat het helemaal niet om. Ze maken zich zorgen over iemands welzijn en veiligheid en vaak zien ze dat goed. Daarbij speelt soms ook nog het misverstand dat contact opnemen met Veilig Thuis direct zou betekenen dat je een melding doet. Maar dat is niet zo. Ik ben ook bereikbaar voor advies of om te sparren. Dat kan ook anoniem. Ik hoef niet te weten over wie het gaat. Juist door laagdrempelig contact met mij of mijn collega’s te leggen, kunnen professionals zélf vaak weer verder en hebben ze ons helemaal niet meer nodig. Ik wil professionals motiveren om juist zo vroeg mogelijk te bellen, omdat er dan minder nodig is om de veiligheid te borgen of te herstellen. Veilig Thuis is geen last resort.”
Wil je tot slot nog iets vertellen aan de lezers?
“Ik merk dat ik door dit interview weer helemaal voel hoe leuk mijn vak is. Dus als je zelf arts bent en geïnspireerd raakt door mijn verhaal, schroom dan niet om contact met mij op te nemen. Zeker niet als je houdt van coachen, het overdragen van kennis en graag meedenkt in casuïstiek. Je moet wel de verantwoordelijkheid voor een cliënt kunnen loslaten, omdat dit bij de casushouder ligt en meestal niet bij de vertrouwensarts. Wel ben je verantwoordelijk voor je eigen (medische) inbreng maar als vertrouwensarts maak je deel uit van een multidisciplinair team en beslis je samen. En uiteraard moet je niet schrikken van complexe problematieken en heftige situaties waarin mensen zich kunnen bevinden. Mail mij gerust als je vragen hebt via jwitte@samen-veilig.nl.”
Door: Mirjam de Graaf